سازمان‌یافتگی اجتماعی در طول تاریخ وجود داشته و این به معنی حضور نظام اجتماعی است که از ابعاد مختلف در یک مطالعۀ تاریخی قابل بررسی است.

:Historic Humane Society

Social

Economical

…& Cultural → Art & Architecture

Political

– تاریخ صحبت از واقعیتی است که اتفاق افتاده و بحث از حقیقت نیست.

– واقعۀ اتفاق افتاده، منقطع از قبل و بعد از خود نیست، هر اتفاق تاریخی را می‌توان جریانی پویا با تأثیر و تأثراتی در طول زمان بررسی کرد .

مطالعه و بررسی وقایع تاریخی نیازمند منابع ، رویکرد معین و روش معین است:

1- منبع(Source) :

تشخیص آنکه منبعی اگر حادثۀ گذشته را تعریف می‌کند، همزمان با واقعه بوده یا نبوده، لازم است. باید دانست که منبع اگر یک گزارش است به چه انگیزهای نوشته شده؟ (کدام روی سکه را دیده؟)

– هر اثر یا ماندۀ تاریخی دربارۀ یک موضوع، منبع آن موضوع حساب می‌شود .

– مانده یا اثر تاریخی می‌تواند از جنس اشیاء، بناها، شهرها و مکتوبات، تصاویر یا حتی روایات و افسانه‌های جاری در یک فرهنگ باشد .

– یک محصول غیر‌همزمان نیز می‌تواند منبعی برای تحقیق تاریخی باشد، مانند یک مقاله یا کتاب یا هر چیزی که به مانده‌های تاریخی رجوع کرده و تحلیل یا توصیفی تکمیلی به دست می‌دهد . این محصول را به عنوان منابع بعدی نام می‌بریم .

فهم تاریخ از منبع نیارمند دو مورد قابل توجه است :

1-1. کسی یا چیزی که منبع ما است و به نوعی ناظر بر حادثه است (اعم از تاریخ‌نویس یا یک اثر تاریخی)، در کنار یا همزمان با واقعه بوده یا اینکه بعد از ماجرا، آن امر ر ا روایت می‌کند.

2-1. مطالعۀ تاریخی باید روشمند باشد، روش‌ها معمولاً متکی بر نوع نگاه محقق است. بعضا به نوع منبع نیز بستگی دارد.

2- فهم تاریخ از منابع، نیاز به پژوهش روشمند دارد:

روش پژوهش و مطالعه:

روش، براساس نوع نگرشی است بر نظام اجتماعیِ حاکم بر زمان آن واقعۀ تاریخی، که نزد پژوهشگر معتبر شناخته می‌شود.

– تاریخ را با پیش‌فرض‌های نظری حاصل از یک ایدئولوژی یا نظریه بررسی می کنند:

1-2. آن را برحسب نظام طبقاتی براساس ایدئولوژی مارکسیستی می‌بینند که روشهای خود را دارد.

2-2. از رویکردها و نظریه‌های دیگر و متأخر استفاده می‌کنند؛ دیدگاههایی مبتنی بر انسان‌شناسی فرهنگی، پدیدارشناسی یا هرمنوتیک و….

در هرصورت پژوهش تاریخی باید متکی بر یک دیدگاه معتبر نزد پژوهشگر و او نیز باید مسلط بر آن دیدگاه و روش باشد. چنانکه در آغاز ذکر شد دیدگاه‌ها و نظریه‌ها در تحقیق تاریخی مبتنی بر شاخه‌های علوم انسانی است.

 

3- مطالعۀ تاریخ با کمک رجوع به اثر:

یکی از انواع مطالعۀ تاریخی، پژوهش روی آثار تاریخی است که به دو صورت کلی انجام می‌شود:

1-3. رجوع به بستر تاریخی و جامعۀ مولد اثر و تحلیل و تفسیر اثر بر طبق تحلیل و تفسیر بستر پیدایش آن. اثر را در context آن شناختن .

2-3. رجوع به خود اثر (از جمله آثار معماری)، آن را به عنوان یک سیستمی متشکل از اعضا دیدن و تحقیق سیستمی روی اثر انجام دان، در این تحقیق سیستمی بسیار پرسش‌ها از درون نظامِ خوِد اثر (در معماری نظام متکی بر فرم و فضا است) بیرون می‌آید که باید پاسخ آن ها را در بستر پیدایش اثر context تاریخی آن دید. به تعبیری در این نوع پژوهش text یعنی اثر همراه با context جمعاً یک نظام یا سیستم‌اند که در راوبط متقابلشان مورد پژوهش قرار می‌گیرند.

در مطالعۀ تاریخی آثار معماری جهان، برای دورۀ تحصیلی معماری که تربیت معمار اصل است، توجه و تأکید بر آثار، ارجح بر توجه و تأکید بر بستر تاریخی اثر و غرق شدن در دیدگاه‌ها و روش‌های علوم انسانی است. این نوع تحقیق موردی روی هر اثر روش‌هایی دارد که مهم‌ترینش برای یک اثر معماری تحلیل فرم و فضا به قصد خوانش اثر و حتی درک بستر تاریخی آن است.