- پرسشی بنیادین از سوی استاد گرانقدر حوزه جامعه شناسی شهری در باب معماری ایران:
“با اندوهی دراز دامن خواهم پرسید: چرا و به چه علت هایی معماری کم نظیر ایرانی که در هر گوشه آن ترکیب درهم تنیده حس، عقل انهم سخت پیچیده در خیال پویا که ده رشته گوناگون را به خدمت معمار حاضر میکرد و با هم نهادی پدید می‌آورد که بیننده بی اطلاعی چون این قلم را از کجا به ناکجا یا به قول سهراب درخشان به هیچستان میبرد، بدین روز افکند؟ همان پرسشی که استاد عزیز این دانش آموز، دکتر شفیعی کدکنی در بخارا درباره شعر پارسی پرسیده‌اند. اضافه کرده تاکید میکند که از چه روی هنگامی که با برخی دوستان عزیز معمار سخن گفته میشود از فرهیختگی آنان شگفتی می‌زاید اما به آثار ساخته آنان که نگریسته میشود؛ حیرتی غمبار گریبانگیر می‌گردد؟ مهم تر از چرا چه باید کرد؟”
اضافه مینماید به هنگامی که خیل پر شماره معماران اندیشمند در جامعه یک صد سال اخیر حضور داشته و بهتر از گذشته اکنون پر شماره تر حضور دارند، معماران خود نمی‌توانند بیش از پنجاه اثر ماندگار ارزنده در یکصد سال اخیر را برشمارند؟ آیا چنین پرسش هایی نشان بلاهت و بی سوادی مزمن پرسنده است یا نیم نگاهی بر امر واقع افکنده است؟
- پرسش‌هایی برای راهبرد به پاسخی به پرسش استاد دکتر پیران، از جانب خانم دکتر اعتضادی:
در پاسخ پرسش استاد دکتر پیران، سؤال‌هایی به ذهنم رسید که هرکدام اگر به بحث گذاشته شوند، بخشی از موضوع را روشن می کنند:
1-از زمان ناصری علی رغم این که معماری ایرانیان، نو‌آوری های فرنگی را در هاضمه فرهنگ و استادکاران ایرانی هضم کرد و آثار بدیعی بوجود آورد، اما آیا بذر، هرچه فرنگی است بهتر از آن چیزیست که ما داریم، در اذهان کاشته نشد؟
2-بعضی تقلیدهای صرف و جاه طلبانه دوران قاجار از فرنگ مانند نام و طرح باغ های اعیان قاجاری چون پارک ظل السلطان و پارک امین الدوله نقشی در تقویت روحیه فوق نداشت؟
3-نقش تأسیس دانشکده برای آموزش معماری به سبک فرنگ چه تأثیری در معماری معاصر ما داشته است؟
4-مدرنیزاسیون رضا شاه و محمد رضا شاه چه تأثیری در رویکرد معماران به خلق آ تته ار معماری کم مایه، پرمایه یا خوش مایه داشته است؟
5-در میان آثار معماری مدرن ایران، شامل آثار پیشگامان معماران تحصیلکرده ایرانی آثار با ارزش کدام هستند؟
6-بازگشت به خود در آموزش معماری بعد از انقلاب اسلامی، چقدر موفق یا ناموفق بوده است؟
7- تحقیق در نقش تحولات اجتماعی و جمعیتی و روانشناسی اجتماعی دهه‌های 40، 50، 60 و بعد از آن آیا پاسخی به ما می دهد؟
و…
- نقلی از جانب دکتر پاکزاد:
- پاسخی از جانب دکتر طیبی، شهرساز:
کاملا با این قیاس موافقم که وضع معماری و شهرسازی، آیینه ی وضع آدمهای سازندش هست.
چونکه؛
باده از ما مست شد نی ما از او
قالب از ما هست شد نی ما از او
و این قالب معماری و شهرسازی ریشش و خواستگاه نظم یا بی نظمیش، خوبی یا بدیش در درون ماست.